Phân tích tác phẩm tây tiến

Cuộc kháng chiến chống Pháp đi qua để lại những dâu ấn ko thể phai mờ trong tâm hồn dân tộc. Đó là điểm giao hội của muôn triệu tấm lòng yêu nước môi trường thử thách tinh thần tranh đấu ngoan cường, bất khuất của quần chúng ta. Cuộc kháng chiến còn làm phát sinh biết bao hình ảnh đẹp mà đẹp nhất là hình ảnh người lính. Bên cạnh những bài thơ nức danh 1 thời như Đồng chí của Chính Hữu, Nhớ của Hồng Nguyên.... Tây Tiến của Quang Dũng là một thi phẩm đặc sắc. Đoàn quân Tây Tiến quy tụ 1 lực lượng số đông đủ tất cả tầng lớp bạn trẻ từ khắp phố phường Hà Nội. Có rộng rãi tuổi teen học trò thuộc tầng lớp trí thức tiểu tư sản vừa rời trang sách nhà trường để tham dự vào cuộc chiến đấu của dân tộc. Tất cả các con người đấy ra đi sở hữu lí tưởng chung của dân tộc là chiến đấu bảo vệ độc lập, tự do của Tổ quốc. Họ ra đi ko hẹn ngày trở về tranh đấu mang mục tiêu “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” Cái ảnh thần đó là hào khí của cả một thế hệ, đã từng được đề đạt trong một bài hát thời đó:

Đoàn Vệ quốc quân một lần ra đi,

Nào sở hữu sá chi đâu ngày trở về.     

    Trong đoàn người nô nức lên đường đi chiến đấu, trong đội ngũ các giới trẻ trí thức ngày bữa qua mang khi là các tự vệ tranh đấu trên phố phường, chiến lũy Hà Nội, mà hôm nay đã có mặt trong đoàn quân Tây Tiến, tốt hoáng xuất hiện một khuôn mặt: Quang Dũng, tác nhái của bài thơ. Như bao bạn trẻ trí thức của Hà Nội ngày ấy, Quang Dũng cũng nô nức gia nhập đoàn quân Tây Tiến có 1 niềm yêu thích của tuổi trẻ và 1 chút lãng mạn của các người bạn teen “nho sĩ quý tộc” thúc đẩy trong Chinh phụ ngâm:

   Giã nhà đeo bức chiến bào

hay

Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao.

   Cũng chính vì vậy mà các bạn teen như Quang Dũng sẵn sàng hài lòng đa số gian khổ, hi sinh để đấu tranh tới ngày chiến thắng cuối cùng. Vào Tây Tiến, Quang Dũng cùng sống và chiến đấu một thời gian mang công ty này và sau đấy chuyển sang doanh nghiệp khác. Một ngày ngồi ở Phù Lưu Chanh, Quang Dũng nhớ về những người đồng đội, nhớ về những ngày tháng chiến đâu gian nan nhưng hào hùng, nhớ đơn vị cũ, nhớ những con đường tiến quân mà ông cùng tổ chức từng đi qua. Nỗi nhớ đó dần lớn lên trong Quang Dũng, bật ra thành hai câu thơ:

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!  

Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi.

   Cuộc sống đấu tranh của Tây Tiến cùng những nơi mà doanh nghiệp đã đi qua hẳn là những kỉ niệm vô cùng sâu đậm trong tâm hồn nhà thơ. Hẳn một phần quãng đời Quang Dũng gắn bó mang Tây Tiến là cuộc sống hoạt động trong vùng rừng núi. Bởi thế, nhà thơ nhớ về Tây Tiến là nhớ ngay về sông Mã, nhớ về rừng núi sở hữu bao kỉ niệm vui buồn, ấn tượng về 1 miền rừng núi khắc nghiệt đã để lại trong tâm hồn thi sĩ dấu ấn chẳng phai mờ. Vì thế, Quang Dũng nhớ về những ngày tháng đã qua với 1 tình cảm yêu thương lắm nhưng chẳng biết gọi lên chính xác nỗi nhớ ấy. "Nhớ chơi vơi!" diễn đạt một nỗi nhớ ko sở hữu hình, không có lượng nhưng hình như vô cùng nặng và mênh sở hữu đầy ắp. Cái tâm trạng nhớ đó ta đã bắt gặp ko chỉ một lần trong ca dao:

Ra về nhớ bạn chơi vơi

hoặc:

Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,

Như đứng đống lửa, như ngồi đống than.

   Quang Dũng lấy nỗi nhớ trong ca dao để tượng trứng thêm cho nỗi nhớ chơi vơi của mình, thật là chi tiết đắt giá! Ngay từ đầu bài thơ, ông đã mô tả vùng rừng núi ấy tha thiết như thế làm cho người đọc chú ý ngay. Nhớ Tây Tiến, nhớ về sông Mã và núi rừng trùng điệp, nhớ con đường hành quân:

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi      

Mường Lát hoa về trong đêm khá        

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm    

Heo hút cồn mây súng ngửi trời         

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.         

    Con đường tiến quân chập chồng mang bao mẫu khắc nghiệt, dữ dội của mỗi vùng rừng biên ải. Đọc đoạn thơ, chưa buộc phải suy ngẫm nội dung bên trong, chúng ta đã mang thể hình dung ra con đường mà Quang Dũng miêu tả. Kết cấu đọan thơ cứ thanh bằng thanh trắc đan chéo nhau, trải dài ra miên man, vô tận như con đường xa thẳm khấp khểnh. Nhạc điệu êm ả, triền miên. Đoàn quân Tây Tiến đi trong lớp sương dày của núi rừng, tất cả lung linh trong lớp sương khói mờ ảo, như thực, như mộng. Thế nhưng, mỗi địa danh đều gợi lên trong người đọc về hình ảnh của 1 xứ lạ, phương xa; nếu ta chỉ thử thay Sài Khao bằng một tên gọi khác là lớp sương huyền ảo đó tan biến ngay. Đoàn quân Tây Tiến đựng bước , trên con đường xa vạn dặm, sở hữu cái trắc trở, gập ghềnh của con đường. Đã dốc lên khuất khúc mà còn dốc thăm thẳm, đã ngàn thước lên cao rồi lại ngàn thước xuống thì đúng là tới độ cao chất ngất, oằn èo khó đi. Tất cả các đặc điểm đó diễn tả nổi cạnh tranh của đoàn quân Tây Tiến lúc hành quân. Nó ghi lại ấn tượng về một miền rừng núi thật là dữ dội và khắc nghiệt. Quang Dũng có các phương pháp dùng từ vô cùng tinh tế mà cũng khôn xiết tinh nghịch: núi cao chạm mây nối thành cồn heo hút, và để biểu đạt chiều cao của núi thì chỉ ba chữ súng ngửi trời nghe thật ngộ nghĩnh. Phải chăng đó là bí quyết gọi của bộ đội mà Quang Dũng ghi lại có tư phương pháp 1 người trong cuộc? Dù sao, qua các từ ngữ, chi tiết và cách hài hòa thanh điệu của đoạn thơ cũng đã vẽ lên trước mát ta hình ảnh 1 miền rừng núi mà đoàn quân Tây Tiến đã từng đi qua. Có những câu thơ dùng toàn vần bằng siêu hay:

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

   Sau khi ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống người chiến sĩ Tây Tiến như đứng trên núi cao mà nhìn xuống thung lũng phủ kín trong màn mưa. Những ngôi nhà như đang trôi bập bềnh trong làn mưa trắng. Thanh bằng của từng chữ trải ra, mênh mang, bộc lộ cái màn mưa phủ giăng thung lũng. Rừng núi trùng, ấn tượng về miền rừng núi cũng thật là hà khắc và dữ dội:

Chiều chiều oai linh thác gầm thét     

Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người.

    Chỉ hai câu thơ thôi mà gieo vào lòng ta tất cả những sự hà khắc của miền rừng núi này - một miền núi rừng u ám mang thú dữ đe nạt con người. Hai chữ Mường Hịch đi sở hữu nhau nghe nặng như chân cọp. Có một điều kì lạ là trường hợp ta thay địa danh này bằng hai chữ khác như Châu Thuận chẳng hạn, thì hiệu lực câu thơ sẽ giảm sút ngay. Qua sự trình bày của Quang Dũng, 1 vùng núi rừng biên ải hiện lên có đa số sự khắc nghiệt, dữ dội của thiên nhiên. Đó là các cạnh tranh mà người đội viên Tây Tiến buộc phải vượt qua trên con đường hành quân. Cái trắc trở, gian lao cùa con đường Tây Tiến chợt khiến chúng ta nhớ đến câu thơ của Lí Bạch:

Thục đạo chi nan, nan ư thướng thanh thiên.

(Đường xứ Thục khó đi, khó hơn lên tận trời xanh).

   Đó là hầu hết các gian khổ, hiểm nguy do thiên nhiên đem tới mà người đội viên Tây Tiến phải chịu đựng.

Anh bạn dãi dầu ko bước nữa

Gục lên súng mũ, bỏ quên đời!   

    Quang Dũng nhắc chiếc thực trên con đường Tây Tiến. Bao người chiến sĩ đã nằm lại trên con đường hành quân. Có 1 điều lạ làm toả sáng cả ý thơ là người lính Tây Tiến tới khi gục xuống vẫn nỗ lực trong tư thế của người lính, chết rồi nhưng súng mũ vẫn còn đó, hành trang của người đội viên vẫn còn trong phong thái tiếp tục cuộc hành trình. Bao cảnh gian khổ khó khăn, khắc nghiệt dữ dội của con đường hành quân, của thiên nhiên xứ lạ đã thử thách người đội viên Tây Tiến 1 bí quyết ghê gớm. Có các người bộ đội đã vượt qua được, và cũng ko ít các người bắt buộc nằm lại phía sau. Người quân nhân dãi dầu qua mưa nắng, đi từ khó khăn này đến gian khổ khác, chịu hết thử thách này đến thử thách thác mà nhường nhịn như vẫn chẳng nể hà; đến lúc kiệt lực phải gục xuống thì cũng cố gắng gục xuống trong phong thái của người chiến sĩ.

    Cho dù Quang Dũng có nói sự thật về 1 vùng rừng núi che lấp con người, nhưng chính những phẩm chất cao đẹp của người chiến sĩ đã đưa họ bay lên, vượt lên trên loại gian khổ và thiếu thốn. Quang Dũng là 1 người trong cuộc, rừng là chiến sĩ Tây Tiến, chính vì thế mà thi sĩ viết về cuộc sống gian khổ của người chiến sĩ Tây Tiến một cách hết sức cảm động. Cái khắc nghiệt, khổ và dữ dội của 1 miền biên ải, các gian nan mà người đội viên Tiến bắt buộc chịu đựng và những ấn tượng không thể nào quên. Quang Dũng về người quân nhân Tây Tiến ko như các thi sĩ khác; ông nhắc thật về sự khổ, hi sinh của người bộ đội 1 thời. Thế nhưng, hình ảnh anh bộ đội Tây Tiến ko do vậy mà trở thành uỷ mị, trái lại càng thêm cao đẹp hơn. Miêu tả nét đội viên có mẫu bi, nhưng là “bi tráng”. Nói loại gian khổ để đề cao thắng lợi nói hi sinh để nâng hình ảnh người bộ đội lên 1 tầm cao thời đại cũng là một cách “vẽ mây nảy trăng” trong hội hoạ vậy. Bởi chiến thắng sở hữu giá trị gì lúc chiến thắng dễ dàng, ko mang hi sinh? Và hình ảnh người quân nhân sẽ không thật cao đẹp trường hợp họ ko trải qua các thử thách gian truân của cuộc sống chống chọi khắc nghiệt.

Lao xao sóng vỗ ngọn tùng         

Gian nan là nợ anh hùng buộc phải vay.

   Đó là 1 lời đúc kết kinh the original source nghiệm về giá trị cùa chiến thắng, giá trị cả phẩm chất con người. Giữa bao dòng gian khổ, hà khắc đã thành ấn tượng niềm vui, dù ít ỏi, càng đáng nhớ hơn:

Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói ....

Trôi loại nước lũ hoa đong đưa.

   Dường như để trả trạng thái tâm hồn chúng ta về thế thăng bằng sau lúc chùng xuống trước cuộc sống chiến đấu của người chiến sĩ Tây Tiến, Quang Dũng hồi tưởng lại rộng rãi hình ảnh vui, ấm áp. Khói bếp, mùi thơm cơm nếp gợi chiếc êm ấm của cuộc sống thanh bình, hạnh phúc. Sức nóng của nó đủ làm tâm hổn dần ấm lại sau những chốc lát chứng kiến những gian khổ của người lính, đuốc hoa là hình ảnh mang sức khơi gợi, gợi cho ta cái cảm giác tươi vui như đang chứng kiến lễ hội đông vui. Hai liếng kìa em vừa ngỡ ngàng, vừa sung sưc nó diễn cả tâm hồn của người chiến sĩ Tây Tiến. Trong cả đoạn thơ dập dìu thành tiếng nhạc, tiếng khèn, phảng phất hình ảnh vui tươi của cuộc sống ) bình như chẳng biết tới chiến ưanh. Hình ảnh nhạc về Viên Chăn xây hồn là hình ảnh đẹp, thơ mộng, trình bày tâm hồn phong phú của người bộ đội Tây Tiến . Họ công ty hội vui, sau bao thử thách khắc nghiệt của núi rừng dữ dội. Và dù rằng biết rằng sẽ còn liếp tục chịu chứa những gian truân, hi sinh, người bộ đội Tây Tiến vẫn múa hát, đùa vui, vẫn lạc quan yêu đời. Có thể chỉ ngày hôm sau 1 người nào ấy trong số họ buộc phải nằm lại nơi núi rừng u tịch, nhưng bữa nay làm hồn họ vẫn mộng mơ, mơ tới những hình ảnh đẹp của thi và hoạ, xây hồn thơ. Và như vậy, họ sẵn sàng đón nhận mọi thử thách tiếp theo, coi đó như một việc thường ngày mà đời quân nhân nên chấp nhận. Không lên gân, không khiên cưỡng, tất cả gian khổ hi sinh đối mang người lính là chuyện binh thường và tất yếu, do đó mà họ vẫn lạc quan, vẫn yêu đời, vẫn sống mang lâm hồn trẻ trung, tươi mát. Cũng vậy mà người bộ đội Tây Tiến mang thể vẫn nhớ 1 dáng thuyền độc mộc, hoặc một bông hoa trên chiếc nước lũ. Những hình ảnh rất thường ngày ấy, ngỡ rằng sau bao sự thử thách về tinh thần, người lính sẽ quên đi. Nhưng không, họ vẫn nhớ. Những hình ảnh đấy in sâu vàu tâm hồn ngựời bộ đội Tây Tiến, là nguồn động viên hối thúc họ chiến đấu, dù tiếp tục đón nhận những thử thách mới:

Tây Tiến đoàn binh ko mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm     

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới 

   Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm của đoàn quân ko mọc tóc! Có bí quyết nói nào lại khơi dậy nhiều cảm xúc đến thế! Như vậy thì hình ảnh của anh quân nhân Tây Tiến sở hữu trở nên dị dạng không? Không đâu! Đó chính là hình ảnh oai hùng của anh “Vệ trọc” nức danh một thời rét bắt buộc tóc rụng, vả lại, cái bí quyết đề cập đoàn quân không mọc tóc đó phần nào cũng dựng phải hình ảnh người tráng sĩ với dáng dấp thật kiêu hùng và hiên ngang. Quân ko mọc tóc, quân lại xanh màu lá, màu xanh đó mang thể do cành lá trang, nhưng cốt tử là do sốt rét rừng. Những cơn sốt rét ghê gớm đã để lại ấn tượng sâu dung nhan cho người chiến sĩ. Ta cảm động trước hình ảnh người sĩ Tây Tiến, và chợi nhớ tới hình ảnh người chiến sĩ trong một số bài thơ đương thời:

Khuôn mặt đã lên màu bệnh tật,   

Đâu còn tươi nữa những ngày qua.

   Người lính Tây Tiến cũng chịu đựng các cơn sốt rét gớm ghê ấy, thế nhưng, nó ko làm cho nhụt đi ý chí của người đội viên mà trái lại họ càng đương đầu can đảm hơn, kiên cường hơn, quân xanh màu lá nhưng vẫn dữ oai hùm. Cái khí phách hào hùng của người chiến sĩ Tây Tiến được ghi lại bằng sự so sánh cân bằng. Nếu ở khổ thơ trên, người bộ đội chịu sự ăn hiếp ăn hiếp của cọp thì họ cũng chống chọi có tinh thần dũng mãnh của một chúa sơn lâm như thế. Câu thơ sau nâng đỡ câu thơ trước vút bay lên như ánh hào quang của phẩm chất người lính Tây Tiến. Miêu tả khí thế đương đầu hào hùng của người chiến thắng 1 sự so sánh như thế, Quang Dũng thực sự đã hiểu người bộ đội và đã hòa đồng sở hữu họ. Chiến đâu gan dạ như thế, nhưng người quân nhân Tây Tiến vẫn mang đời sống tâm Hà Nội vô cùng tinh tế:

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm.

    Người đội viên ra đi từ những mái trường, tranh đấu nhưng vẫn không quên hậu phương. Phía trước là trận đánh, tình cảm miêu tả qua giấc mộng, có thực, sở hữu mơ. Dáng kiều thơm gợi nên dòng dáng vẻ yêu kiều của người con gái Thủ đô, chữ thơm được dùng sở hữu nghĩa như “sắc nước hương trời” vậy! Người chiến sĩ của Quang Dũng ra đi, với theo cả phong độ hào hoa của người tuổi teen trí thức, loại phong thái đã giúp người đội viên sống bằng đời sống tâm lí phong phú sau mỗi trận đánh ác liệt.

    Cái cuộc sống tâm hồn ây là nguồn động lực giúp người bộ đội tiếp tục chiến đâu để giành lây độc lập, tự do cho Tổ quốc thân thương. Và cũng vì thế, người đội viên chấp nhận sự hi sinh:

Rải rác biên giới mồ viễn xứ       

Chiến trường đi chẳng tiếc ười xanh.

    Cứ thử làm công việc tách hai câu thơ thành từng câu một. Ôi! Cái ấn tượng bi thảm đên vô cộng mà câu thơ đầu với tới thật mạnh mẽ. Không hiểu sao, cứ mỗi lần đọc đên câu thơ này là tôi lại chìm vào trong suy tưởng và nước mắt cứ rưng rưng! Trên con đường gập ghềnh xa thẳm của miền núi rừng biên cương đoàn quân Tây Tiến cứ đi và đôi khi có những con người phải tách ra khỏi đội hình. Những nấm mộ của người chiến sĩ mọc lên. Câu thơ thật là bi thảm. Nhưng câu thơ sau như 1 lực nâng vô hình, đã đưa câu thơ đầu lên cao, mẫu thảm giờ đây đã phát triển thành bi tráng. Nó bi hùng và hào hùng bởi Quang Dũng đề cập được một điều mấu chốt trong nhân phương pháp của người lính: biết hi sinh, biết gian khổ nhưng vẫn cứ ra đi phóng thích quê nhà. Họ ra đi chẳng tiếc nuối đời xanh, bởi quãng đời tươi đẹp đấy đã hiến dâng cho một lí tưỏng cao đẹp: chiến đấu vì Tổ quốc. Họ ra đi và ngã xuống thảnh thơi. ko một chút vướng bận, dòng chết được quên mất tựa lông hồng:

Áo bào thay chiếu anh về đất     

Sông Mã gầm lên khúc độc hành.

    Cách dùng từ áo bào của Quang Dũng làm cho cho câu thơ vươn lên là cổ kính, áo bào chứ không nên chiến bào; người chiến sĩ như những danh tướng thời xưa da ngựa bọc thây là một điều vinh quang. Cũng như thế, người bộ đội coi việc hi sinh trên chiến trường là 1 bổn phận thiêng liêng. Người đội viên Tây Tiến ngã xuống và thư thái về đất. Đất sinh ra anh và lại đón nhận anh về sau lúc làm tròn nghĩa vụ. Anh về đất như 1 hành động tựu nghĩa của những anh hùng. Mở đầu bài thơ là hình ảnh sông Mã, chấm dứt bài thơ vẫn là tiếng gầm thét của dòng sông này. Dòng sông tiễn anh ra đi đấu tranh lại đón anh về:

Tây Tiến người đi ko hẹn ước      

Đường lên thăm thẳm một chia phôi

Ai lên Tây Tiến mùa xuân đấy           

Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.       

   Quang Dũng khẳng định lại 1 lần nữa loại ý chí quật cường ra đi là ko trở lại. Đó cũng là ý chí kiên tâm của cả 1 thế hệ, của 1 thời đại.

   Những gian khổ, hi sinh của cuộc kháng chiến là các kỉ niệm không thể quên. Sẽ không bao giờ còn sở hữu lại thời kì gian khổ đến mức đấy và cũng hào hùng tới mức ấy. Và cũng khó với thể có được bài thơ Tây Tiến thứ hai.